19 мая 2011 г.

www.eter.am
#20 (886) 19. 05. 11

ՀԵՏԱԴԱՐՁ ՀԱՅԱՑՔ
ԱՅԴՊԵՍ ԷԼ ՉՍՈՎՈՐԵՑԻՆՔ

Թանգարանային գիշերն ու Եվրատեսիլի եզրափակիչ համերգը համընկան. մայիսի 14-ին մարդիկ շտապում էին թանգարանից թանգարան, հետո էլ Կարապի լիճ`մասնակցելու «Օրանժ» ընկերության նախաձեռնությամբ կազմակերպված եվրատեսիլյան համերգին: Ուրախալի էր, որ շատ ցուցասրահների ու թանգարանների մուտքերի մոտ հերթեր էին գոյանում, եւ ավելի ուրախալի էր, որ այդ հերթերում մեր հասակակիցներն ավելի շատ էին: Թանգարանային գիշերը առաջինն այցելեցի Երվանդ Քոչարի թանգարան: Ստիպված էի մի քանի րոպե սպասել ներս մտնելու իմ հերթին: Համոզվեցի, որ դեռ չենք սովորել հերթ կանգնել (միմյանց հրմշտելով` մարդիկ շտապում էին ներս մտնել` կարծես թանգարանը փախչելու էր), չենք սովորել ցուցանմուշներին ձեռք չտալ, չհենվել ցուցափեղկերին, չլուսանկարվել ցուցասրահներում եւ չլուսանկարել գեղարվեստի աշխատանքները… Կսովորենք: Կարեւորն այն է, որ թանգարան ենք այցելում: Այցելուների թվում եւ մեծահասակներ կային, եւ երիտասարդներ, եւ երեխաներ: 6-ամյա Անին, որի հետ ծանոթացա թանգարանում, ցուցասրահում տարածվող երաժշտության հնչյուններից ճանաչեց կոմիտասյան «Չինար ես»-ը («Շանթ» հեռուստաընկերության եղանակի տեսությունն էլ էր իր դերը խաղացել այդ գործում): «Ես սիրում եմ էդ երգը, մաման ասել ա, որ չինարի ու մի հատ աղջկա մասին ա, չինարը էդ սիրուն ծառ ա… չգիտե՞ս… վայ»,- իմ հարցերից զարմացավ Անին ու վազեց մայրիկի մոտ: Հետո տեսա, թե ինչպես Անին մայրիկի ձեռքը բռնած դիտում էր Կոմիտասի մասին թանգարանում ցուցադրվող ֆիլմը, ու մայրը նրան շշուկով ինչ-որ բաներ էր բացատրում: Ինչ լավ է, որ այդպիսի մայրիկներ կան: Այցելուների ուշադրությունը հատկապես գրավել էին Քոչարի տարածական աշխատանքները: Անին էլ հավանել էր պտտվող նկարները, չնայած ամոթխած հայացքով էր նայում Քոչարի պատկերած մերկ կանանց: Հեռվից ձեռքով արեցի Անիին ու շտապեցի հաջորդ թանգարան: Շրջեցի Գաֆէսճեան կենտրոնի բոլոր յոթ սրահներով եւ հայտնվեցի Կասկադի բարձունքում մի քանի րոպե հմայվեցի իրիկնային Երեւանով: Նկատեցի, որ Երեւանն էլ ավելի է խեղդվել շենքերի մեջ: Նայում ես բարձունքից, ու շունչդ կտրվում է: Իջնում եմ ներքեւ, քայլում եմ Կարապի լճի ուղղությամբ: Շուտով կսկսվի եվրատեսիլյան համերգը: Որոշեցի նստել խոտերի մեջ ու սպասել: Մեկ էլ` շրըխկ… Վերեւից մի գլանաձեւ ծալված թղթի կտոր ընկավ ոտքերիս մոտ: Անցնող տղաները որոշել էին «Օրանժի» գովազդային դրոշակը նետել խոտերի մեջ: Վերցրի, բաց արեցի ու «Օրանժի» հավատարիմ երկրպագուի պես (չնայած երբեք բաժանորդ չեմ եղել) սկսեցի երաժշտության ռիթմով թափահարել դրոշակը: Ամենուր` խոտերի մեջ, գետնին այդ դրոշակներն էին, պայթած փուչիկի մնացորդներ, ադիբուդի, պոլիէթիլենային տոպրակներ, թանգարանային գիշերվա բուկլետների պատառոտված թերթեր, արեւածաղկի մնացորդներ, հյութի դատարկ շշեր: Եվրատեսիլյան «բարձր» տրամադրությունը նպաստել էր, որ Կարապի լճի շրջակայքը շատ արագ աղբանոցի վերածվեր: Համերգի առաջին մասում հանդիսատեսի շաքերից ընտրված «շնորհալի» քաղաքացիները կարաոկե ռեժիմով երգում էին եվրատեսիլյան երգեր, իսկ երկրորդ մասում պետք է ելույթ ունենային տարբեր տարիների Հայաստանը Եվրատեսիլում ներկայացրած երգիչ-երգչուհիները: Այդ կատարումները չհասցրի վայելել, քանի որ շտապում էի Երեւան քաղաքի պատմության թանգարան` մասնակցելու վալսի երեկոյին: Դեռ թանգարանի մուտքին չհասած` լսելի էին Արամ Խաչատրյանի «Դիմակահանդեսի» հնչյունները… Ավարտվեց թանգարանային գիշերը, փոքրիկ տհաճությունները մոռացած, Երեւանով հմայված` քայլեցի դեպի տուն:
Ն.Հ.

#20 (886) 19. 05. 11

ԻՆՉՆ Է ԻՆՁ ԱՆՀԱՆԳՍՏԱՑՆՈՒՄ

ԼՈՒՐՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇԵՄԻՆ

Որքան էլ զբաղված լինեմ, միեւնույն է, միշտ էլ հեռուստացույց նայելու ժամանակ գտնում եմ: Հետեւում եմ լրատվությանը, վերլուծական թողարկումներին, մարզական լուրերին: Անկեղծ ասած, հայկական հեռուստաալիքներով ինձ հետաքրքրող ուրիշ հաղորդումներ շատ քիչ կան: Իհարկե, ոմանց դուր են գալիս տարբեր ալիքներով ցուցադրվող ձանձրալի, հաճախ նմանատիպ սցենարներով զարգացող հայկական սերիալները: Ինձ դրանք չեն գրավում: Համբերությունից հանում են նաեւ անվերջանալի թվացող գովազդները: Լավ է, որ կաբելային հեռուստատեսությունը, արբանյակային ալեհավաքները տալիս են արտասահմանյան հեռուստաալիքներ դիտելու հնարավորություն: Ճանաչողական այնքան հաղորդումներ կան:
Մեր հեռուստաալիքներից մի քանիսը ցուցադրում են արտասահմանյան հեռուստանախագծերի հայկական տարբերակները, դրանց շնորհիվ բացահայտվում են շնորհալի երաժիշներ ու պարողներ, գեղեցիկ ու հզոր ձայն ունեցող երգիչներ, բայց, միեւնույն է, եթերում պակասում են երիտասարդությանը գրավող, սուր, աշխույժ հաղորդումները: Քիչ են նաեւ մշակութային ծրագրերը: Ամիսներ առաջ այն հաճախականությունը, որով հեռարձակվում էր «Մշակույթ» հեռուստաալիքը, հանձնեցին «Շողակաթին»: Իհարկե, հատկապես մեր օրերում, երբ աղանդավորները մեր երկրում իրենց չափազանց ազատ են զգում, «Շողակաթը» պետք է հեռարձակվի, բայց ինչո՞ւ մշակութային ալիքի հաշվին:
Վերջին շրջանում ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարությունն ու Հանրային հեռուստաընկերությունը քայլեր են անում Հ1-ի եթերում կրթական, գիտական, մշակութային, մանկապատանեկան հաղորդումների բազմազանություն ապահովելու ուղղությամբ: Հավաստիացնում են, որ այդ համագործակցությունն իր ազդեցությունը կունենա նաեւ հեռուստասերիալների բովանդակության վրա: ԿԳ նախարարը, խոսելով եթերում կրթական, գիտական բնույթի հաղորդումների բացակայության մասին, վիճակն օրհասական է համարել, հույս է հայտնել, որ ԿԳՆ-Հ1 համագործակցությունը օրինակ կլինի մյուս հեռուստաընկերությունների համար:
Մի՞թե վճռական քայլեր ձեռնարկելու, լուրջ փոփոխություններ կատարելու համար
պետք էր հապաղել այնքան, որ վիճակն օրհասական դառնար…

ԳԱՐԻԿ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ



15 мая 2011 г.

#19 (885) 12. 05. 11

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԱՌՕՐՅԱՅԻՑ

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՊՐՈԴՅՈՒՍԵՐԸ` ՆՈՐ ԱՐՁԱՆԻ ԱՌԱՋԱՐԿՈՎ

Երեւանի կինոյի եւ թատրոնի պետական ինստիտուտի «Սոցիալ-մշակութային գործունեություն. արվեստի կառավարում» բաժնի ուսանողներն իրենց դասընթացի շրջանակներում հանձնարարություն են ստանում մշակելու եւ իրագործելու որեւէ նախագիծ: Երբեմն այդ ծրագրերը դուրս են գալիս զուտ ուսանողական աշխատանք լինելու շրջանակներից եւ դառնում հանրային արժեքներ: Այդպես են ծնվել Ցեղասպանության 96-րդ տարելիցին նվիրված գրական, երաժշտական, պարային «Չինար ես, կեռանալ մի» (պրոդյուսեր` Ս.Սանոյան) ներկայացումը, նարդի խաղացողի արձանը Մոսկովյան պուրակում (պրոդյուսեր` «Կուրաժ» ինթերթայնմենթ), «Բեռնելով կյանքս» ֆիլմը (պրոդյուսր` Գ.Հայրապետյան) եւ այլ ուսանողական աշխատանքներ: Այսպիսի մի նախագիծ է նաեւ նույն բաժնի ուսանող Ղուկաս Մադոյանի ծրագիրը: Դեռ փոքրուց նա շատ էր սիրում շախմատ խաղալ: «Հայաստանը շախմատային երկիր է, մենք շախմատի շատ մեծ վարպետներ ունենք, որոնց ամբողջ աշխարհն է ճանաչում ու մեծարում, բայց, ահա, մեր շախմատային հսկաների կարեւոր հաղթանակները հավերժացնող քանդակի պակաս Երեւանը զգում է- ասում է երիտասարդ պրոդյուսերը:- Շուտով կլրանա շախմատի աշխարհի չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանի միջազգային գրոսմայստեր դառնալու 60-ամյակը: Հենց այս առիթով մի միտք հղացա` Երեւանի որեւէ անկյունում պուրակ ստեղծել, որտեղ կտեղադրվի շախմատային արձանախումբ: Քանդակն իրենից շախմատային տախտակ է ներկայացնելու: Դրա վրա հորիզոնական ուղղությամբ կանգնեցված մարդահասակ ֆիգուրները կունենան ճիշտ այն դասավորությունը, որը հաղթանակ բերեց Տիգրան Պետրոսյանին: Իսկ մյուս վանդակների վրա կփորագրվեն հայկական շախմատի պատմության նշանավոր տարեթվերն ու փաստերը: Արձանի շուրջը կստեղծվի կանաչ գոտի, որտեղ քաղաքացիների ինտելեկտուալ հանգստի համար կապահովվեն անհրաժեշտ պայմաններ. կտեղադրվեն քարե սեղաններ շախմատային տախտակի տեսքով, որոնց վրա մարդիկ կարող են շախմատ խաղալ, կկազմակերպվեն շախմատային միջոցառումներ եւ այլն»: Սակայն Ղուկասի այս նախագիծը դեռ թղթի վրա է: Ընկերների հետ միասին ֆինանսական աջակիցներ են փնտրում, որոնք կհամաձայնեն օգնել Երեւանում եւս մի գեղեցիկ պուրակ ստեղծելու երիտասարդական այս նախաձեռնությանը:
Ն.Հ.

#19 (885) 12. 05. 11
SORRY, ԲԱՅՑ ВООБЩЕ -ТО ՏԵՆՑ ՃԻՇՏ ՉԻ

Երթուղայինի մեջ մի աղջիկ պատահաբար կանգնեց ոտքիս: Նա արագորեն hետ քաշեց ոտքը եւ շփոթված, առանց մտածելու ասաց. «Վայ, sorry»: «Ոչինչ, ոչինչ»,- պատասխանեցի ես, բայց մտածեցի` ինչո՞ւ sorry, ոչ թե` կներես…
Նույն երթուղայինում ամբողջ ճանապարհին լսում էի երկու աղջիկների ոգեւորված զրույցը. «Օքեյ, չեմ խոսի հետը, բայց դե մեկ ա ինքը շատ սուիթ ֆեյս (ասել է թե` անուշիկ դեմք) ունի»:
Անորոշ լեզվով տարատեսակ զրույցներ կարելի է լսել տարբեր վայրերում: Այս «լեզվով» մեծ մասամբ խոսում են 12-25 տարեկանները: Տարիներ առաջ շատ էին խոսում «ռուսահայերենի» խառնուրդով: Ես փորձում էի դա բացատրել ծնողների ազդեցությամբ, քանի որ մեր ծնողները ծնվել-մեծացել են Սովետական Միությունում, որտեղ ռուսերենի իմացությունը ցանկալի էր, պարտադիր եւ գուցե թե ոմանց համար համարվում էր կրթված, ուսյալ լինելու չափանիշ: Հիմա էլ անգլերե՞նը: Փորձեցի զրուցել մի քանի աղջիկների հետ, որոնք հաճախ են օգտագործում ok, sorry, welcome, thank’s բառերը: Ոմանք մեղքը բարդեցին համացանցի վրա, որտեղ շփումը հիմնականում օտարալեզու է: Ոմանք ասացին, որ այդ կերպ նրանք ավելի գիտակ են երեւում. շրջապատը հասկանում է, որ նրանք անգլերեն գիտեն: Մի քանիսն էլ բացատրեցին, որ նոր են վերադարձել արտերկրից եւ այդ բառերը դեռ դուրս չեն նետել իրենց բառապաշարից:
Առանց այն էլ գրական հայերենով քչերն են խոսում: Ոչ միայն փողոցում, այլեւ դպրոցում, բուհում, հեռուստաեթերում գեղեցիկ ու ճիշտ հայերեն խոսքը գրեթե բացակայում է: Հիմա էլ տարածվում է այս անգլառուսահայերենը: Առանց այն էլ համացանցում միմյանց հետ շփելիս կամ «sms»-ներ ուղարկելիս շատ հաճախ մեսրոպյան տառերի փոխարեն գրում ենք լատինատառ` մոռանալով ուղղագրության, կետադրության մասին: Ժամանակը չէ՞ վերջ տալու օտարամոլությանը: Չապականենք մեր լեզուն այլազան sorry-ներով, привет -ներով ու ok-ներով:

ԷՄՄԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

www.eter.am

#19 (885) 12. 05. 11

ԻՆՉՆ Է ԻՆՁ ԱՆՀԱՆԳՍՏԱՑՆՈՒՄ

ԹԱՆԿԱՑՈՒՄՆԵՐ ՈՄԱՆՑ ՔՄԱՀԱՃՈՒՅՔՈՎ


Հայաստանյան շուկայում կրկին թանկացումներ են:Արաբական աշխարհում տիրող հեղափոխական իրադարձությունների հետեւանքով թանկացան նավթն ու բենզինը, սուրճն ու կակաոն: Այս ամենն անմիջապես անդրադարձավ մեր խանութներում այդ ապրանքների գների վրա: Օրինաչափություն է դարձել. համաշխարհային շուկայում գներն իջնելուց հետո էլ Հայաստանում շարունակում են թանկացած ապրանքները վաճառել նույն գնով: Անգամ տեսել եմ այնպիսի խանութներ, որոնցում եթե հայտարարված զեղչերի ընթացքում տվյալ ապրանքը չի վաճառվում, զեղչերից հետո կրկին վաճառում են նախկին գնով: Սակայն առարկայական պատճառներով պայմանավորված թանկացումներից բացի Հայաստանում, տարբեր մարդկանց քմահաճույքով, հիմնականում տոների նախօրյակին կարող են բարձրանալ այդ պահին մեծ պահանջարկ վայելող ապրանքների գները: Բոլորս ենք հիշում, թե ինչպես Նոր տարվա շեմին խանութներից անհետացավ հավկիթը, հետո հայտնվեց միանգամայն նոր` նախորդից բարձր գնով: Մարտի 8-ին, սեպտեմբերի 1-ին ՙանսպասելիորեն՚ թանկանում են ծաղիկները: Ապրիլի 24-ին ծաղիկների գները թեպետ չէին փոխվել, բայց թերթերից մեկում կարդացի, որ օգտվելով մթությունից ծաղկավաճառները գնորդներին տվել էին թոշնած ծաղիկներ: Ծաղիկներն, այնուամենայնիվ, թանկացան, բայց` հաջորդ օրը: Այս տարի Քրիստոսի Հարության տոնը զուգադիպեց Եղեռնի զոհերի հիշատակի օրվան: Զատիկին հաջորդող երկուշաբթին մեռելոց էր: Այդ օրը ծաղիկների գները նկատելիորեն բարձր էին նախորդ օրվա գներից: Այնինչ եվրոպական շատ երկրներում նախատոնական օրերին էժանացումներ են սկսվում: Ամեն անգամ նման երեւույթի ականատես լինելով` մտածում եմ. իսկ գին թելադրող¬պարտադրողները մտածո՞ւմ են, թե որն է այս ճանապարհով հարստանալու գինը:

Ն. ԳՈՒԳՈՒԼՈՎ


www.eter.am
#19 (885) 12. 05. 11

ՍՏԱՆԱԼ ՆԱԵՎ ՍՊԱՅԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ


Բակալավրիատն ավարտելուց հետո ԵՊՀ ուսանողները հնարավորություն ունեն ուսումը շարունակելու եւ միաժամանակ իրենց զինվորական ծառայությունն անցկացնելու ՀՀ պաշտպանության նախարարության Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտում: Այստեղ նրանք ուսումը կսկսեն միանգամից 4-րդ կուրսից: Մեկամյա ուսուցումից հետո տղաները կկարողանան պայմանագիր կնքել նախարարության հետ եւ համալրել ՊՆ սպայակազմը` հետագայում աշխատելով իրենց մասնագիտությամբ: Օրեր առաջ ՀՀ պաշտպանության նախարարության` ԵՊՀ այցելած ներկայացուցիչն առաջարկել էր համալսարանական ուսանողներին այցելել ՊՆ-ին կից գործող ռազմական ինստիտուտ եւ տեղում մանրամասնորեն ծանոթանալ ուսման պայմաններին: Օրերս ԵՊՀ ՈՒԽ-ի նախաձեռնությամբ ավարտական կուրսերի մի խումբ ուսանողներ, որոնց հետաքրքրել էր այս առաջարկը, այցելել են ՊՆ: «Մեզ դիմավորեց ինստիտուտի տնօրենի առաջին տեղակալ, գնդապետ Պետրոս Աբրահամյանը: Նրա ուղեկցությամբ շրջեցինք ինստիտուտի տարածքում, ծանոթացանք գործող պայմաններին` ճաշարանից մինչեւ ննջարան»,- ասում է ԵՊՀ ՈՒԽ քարտուղար Հարություն Ազգալդյանը: Նա հավաստիացրեց, որ հետաքրքիր եւ ճանաչողական այցելությունից հետո մի քանի ուսանողներ որոշել են ուսումը շարունակել ռազմական ինստիտուտում: Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետի ուսանող Անդրանիկ Կիրակոսյանը նրանցից մեկն է: «Ռազմական ինստիտուտում ուսումս շարունակելու գաղափարը ծնվեց, երբ փետրվար-մարտ ամիսներին պրակտիկա էի անցնում պաշտպանության նախարարությունում: Ժամանակի ընթացքում այդ միտքն ավելի ու ավելի էր հասունանում, եւ հիմա կարծես թե վերջնական որոշումն արդեն ընդունել եմ»,- ասում է Անդրանիկը:

Ն.Հ.


#19 (885) 05. 05. 11

ՀԱՍՄԻԿ ՊՈՂՈՍՅԱՆ. «ԼՈՒՐՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԼԻՆԵՆ ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՎԱՐԱԾ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ»


ՀՀ անկախության 20-ամյա հոբելյանին ընդառաջ, ԵՊՀ ՈՒԽ-ի նախաձեռնությամբ ուսանողների հետ պարբերաբար հանդիպում են ՀՀ պետական տարբեր գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ: Համալսարանական այս հանդիպումների շարքը կեզրափակվի սեպտեմբեր ամսին ՀՀ նախագահ, ԵՊՀ խորհրդի նախագահ Սերժ Սարգսյանի այցով: Առաջինը մայր բուհ այցելեց մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը: Հանդիպման ժամանակ հնչեցին բազմազան ու բազմաբնույթ հարցեր: Մի խումբ ուսանողներ անհանգստացած էին, թե ինչու Մայիսի 9-ի կապակցությամբ հայկական հեռուստաընկերությունները չցուցադրեցին հաղթանակին նվիրված գեղարվեստական կամ փաստավավերագրական ոչ մի նոր ֆիլմ: «Շատ ուրախ եմ, որ մեր երիտասարդներն այդ ամենը նկատում են: Այդ խնդիրն այսօր իսկապես գոյություն ունի: Վստահաբար կարող եմ ասել, որ ֆիլմեր ստեղծվում են, մասնավորապես` փաստավավերագրական: Առաջիկայում լուրջ փոփոխություններ կլինեն հեռուստաընկերությունների վարած քաղաքականության մեջ: Համապատասխան քարոզչություն ծավալելու անհրաժեշտության մասին վերջերս զրուցեցինք նաեւ ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի հետ»,- նշեց Հասմիկ Պողոսյանը: Ուսանողները խոսեցին նաեւ հայկական հեռուստաընկերությունների եթերում ցուցադրվող սերիալների մասին: Նախարարը պարզաբանեց, որ հնարավոր չէ արգելել նման սերիալներ նկարահանելը եւ բոլոր նրանց, ում դուր չի գալիս, առաջարկեց պարզապես չդիտել:
Հանդիպման ընթացքում ԵՊՀ մշակույթի կենտրոնի տնօրեն Կարինե Դավթյանը ներկայացրեց կենտրոնի գործունեությունը: Նախարարն առաջարկեց կազմակերպել համալսարանական մշակույթի օր, նաեւ հրավիրեց ուսանողներին` իրենց ուշագրավ առաջարկները ներկայացնել նախարարություն` դրանք քննարկելու, ընթացք տալու նպատակով:

ԵՊՀ լրատվության վարչություն