www.eter.am
ՃԱՄԲԱՐԱԿՈՒՄ
Վերջին շրջանում ամեն անգամ, երբ այցելում եմ սահմանամերձ Ճամբարակ քաղաք, «Ի՞ նչ կա-չկա, ո՞ նց եք հարցերիս» գյուղաքաղաքում ապրող տարեց բարեկամուհիս տխուր պատասխանում է. «Էլի մի տասը հոգի գյուղից գնաց»: Ու գյուղական նրա տան սենյակը լցվում է սարսափեցնող լռությամբ: Տատիկը, որի որդին տարիներ առաջ զոհվել է հայրենիքի անկախության ու ազատության համար մղված մարտերում, էլի ինքն է առաջինը խախտում լռությունը, սրբում է արցունքներն ու թախիծը կոպերի տակ թաքցնելով` հորդորում է սիրել հայրենիքը, մենակ չթողնել ծնողներին. «Դուք եք մեր հույսը, բալա ջան, ջահելները որ չլինեն, էլ ո՞ ւմ համար ենք կռվել, էլ ո՞ ւմ համար ենք հող ու շեն պահել, ո՞ ւմ համար…»: Հարցեր, հարցեր…, իսկ պատասխաններ չկան, լռությունը նորից լցնում է սենյակը, ու սկսում եմ քիչ-քիչ սառնություն զգալ, այնինչ դրսում արեւ է: Ուզում եմ օդ շնչել, զբոսնել, ազատվել ինձ անհանգստացնող մտքերից: Քայլում եմ ու երկար ժամանակ ոչ մեկի չեմ հանդիպում: Տատիկը ճիշտ էր, գյուղը դա-տարկվել է: Վերջապես բակերից մեկում տեսնում եմ երիտասարդ մի աղջկա` այս փոքիկ մոլորակի թվում է թե միակ բնակչին: Բարեւում եմ, հարցնում անունը: Մանեին խնդրում եմ մի քիչ զբոսնել ինձ հետ: Նրա սեւ, մեծ աչքերը փայլում են, անակնկալի եկած արագ-արագ դուրս է գալիս հողամասից: Քայլում ենք դեպի զոհված ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշակոթողը, նստում ենք նստարանին: Ես պատմում եմ` ով եմ, ինչու եմ եկել: Ինքն էլ պատմում է իր մասին: Ուզում է նկարչուհի դառնալ, կյանքը գունավոր ներկերով պատկերել, դժգոհում է, որ գյուղում իրեն չեն հասկանում, որ ինքն իրեն միայնակ է զգում, որ մայրաքաղաքն այդքան հեռու է… Մանեն տասնյոթ տարեկան է: Երեւանում մեկ-երկու անգամ է եղել: Ես ուզում եմ օգնել նրան, բայց ինչպե՞ ս: Հուշեմ, որ պետք է փորձի Երեւան գալ, ուսում ստանալ, այսինքն ասեմ, որ հեռանա՞ գյուղից: Ինչպես քիչ առաջ տանտիրուհիս, այնպես էլ հիմա Մանեն է դարձյալ հարթում իրադրությունը: «Չէ, ես գյուղից գնացող չեմ: Հողամաս ունենք, անասուններ: Հիմա հիմնականում պապս է զբաղվում այդ գործով, բայց ես ծրագրեր ունեմ: Մեր գյուղում անասնապահության զարգացման համար շատ լավ պայմաններ կան: Ես էլ որոշել եմ պապիկիս համոզել, որ կամաց-կամաց անասունների թիվն ավելացնենք: Գոմ ունենք, աշխատող ձեռքեր` նույնպես: Ճիշտ է, որ մի քանի ընտանիք միանար` ավելի հեշտ կլիներ, բայց ում հետ խոսում եմ` չեն համաձայնում: Երիտասարդները գարնան գալուն պես թողնում-գնում են Ռուսաստան: Մեծ մասը ասֆալտի գործ է անում: Ասում եմ` մնացեք, փոքրիկ ֆերմա ստեղծենք, ծիծաղում են` էլ ուրիշ կով պահող չկա՞ : Կփորձենք կաթը հանձնել կամ պանիր սարքել: Համացանցում գտնում եմ ինձ անհրաժեշտ տեղեկություններ: Դրսում այդպիսի ֆերմաներ շատ կան, եւ մարդիկ կարողանում են գործից գլուխ հանել: Ես էլ, երեւի, պիտի մայրիկիս ու պապիկիս համոզեմ»,- ոգեւորվեց Մանեն: Մութն ընկնում էր, պապը ուր որ է կովերին հանդից տուն կբերի: Հրաժեշտ տալիս նորից ասաց. «Ես իմ ֆերման կունենամ, կաշխատեմ, երեկոներն էլ մեր Ճամբարակը կնկարեմ…»: Հաջորդ այցիս նկարչական պիտույքներ կտանեմ Մանեի համար:
Ն.Հ.
ՃԱՄԲԱՐԱԿՈՒՄ
Վերջին շրջանում ամեն անգամ, երբ այցելում եմ սահմանամերձ Ճամբարակ քաղաք, «Ի՞ նչ կա-չկա, ո՞ նց եք հարցերիս» գյուղաքաղաքում ապրող տարեց բարեկամուհիս տխուր պատասխանում է. «Էլի մի տասը հոգի գյուղից գնաց»: Ու գյուղական նրա տան սենյակը լցվում է սարսափեցնող լռությամբ: Տատիկը, որի որդին տարիներ առաջ զոհվել է հայրենիքի անկախության ու ազատության համար մղված մարտերում, էլի ինքն է առաջինը խախտում լռությունը, սրբում է արցունքներն ու թախիծը կոպերի տակ թաքցնելով` հորդորում է սիրել հայրենիքը, մենակ չթողնել ծնողներին. «Դուք եք մեր հույսը, բալա ջան, ջահելները որ չլինեն, էլ ո՞ ւմ համար ենք կռվել, էլ ո՞ ւմ համար ենք հող ու շեն պահել, ո՞ ւմ համար…»: Հարցեր, հարցեր…, իսկ պատասխաններ չկան, լռությունը նորից լցնում է սենյակը, ու սկսում եմ քիչ-քիչ սառնություն զգալ, այնինչ դրսում արեւ է: Ուզում եմ օդ շնչել, զբոսնել, ազատվել ինձ անհանգստացնող մտքերից: Քայլում եմ ու երկար ժամանակ ոչ մեկի չեմ հանդիպում: Տատիկը ճիշտ էր, գյուղը դա-տարկվել է: Վերջապես բակերից մեկում տեսնում եմ երիտասարդ մի աղջկա` այս փոքիկ մոլորակի թվում է թե միակ բնակչին: Բարեւում եմ, հարցնում անունը: Մանեին խնդրում եմ մի քիչ զբոսնել ինձ հետ: Նրա սեւ, մեծ աչքերը փայլում են, անակնկալի եկած արագ-արագ դուրս է գալիս հողամասից: Քայլում ենք դեպի զոհված ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշակոթողը, նստում ենք նստարանին: Ես պատմում եմ` ով եմ, ինչու եմ եկել: Ինքն էլ պատմում է իր մասին: Ուզում է նկարչուհի դառնալ, կյանքը գունավոր ներկերով պատկերել, դժգոհում է, որ գյուղում իրեն չեն հասկանում, որ ինքն իրեն միայնակ է զգում, որ մայրաքաղաքն այդքան հեռու է… Մանեն տասնյոթ տարեկան է: Երեւանում մեկ-երկու անգամ է եղել: Ես ուզում եմ օգնել նրան, բայց ինչպե՞ ս: Հուշեմ, որ պետք է փորձի Երեւան գալ, ուսում ստանալ, այսինքն ասեմ, որ հեռանա՞ գյուղից: Ինչպես քիչ առաջ տանտիրուհիս, այնպես էլ հիմա Մանեն է դարձյալ հարթում իրադրությունը: «Չէ, ես գյուղից գնացող չեմ: Հողամաս ունենք, անասուններ: Հիմա հիմնականում պապս է զբաղվում այդ գործով, բայց ես ծրագրեր ունեմ: Մեր գյուղում անասնապահության զարգացման համար շատ լավ պայմաններ կան: Ես էլ որոշել եմ պապիկիս համոզել, որ կամաց-կամաց անասունների թիվն ավելացնենք: Գոմ ունենք, աշխատող ձեռքեր` նույնպես: Ճիշտ է, որ մի քանի ընտանիք միանար` ավելի հեշտ կլիներ, բայց ում հետ խոսում եմ` չեն համաձայնում: Երիտասարդները գարնան գալուն պես թողնում-գնում են Ռուսաստան: Մեծ մասը ասֆալտի գործ է անում: Ասում եմ` մնացեք, փոքրիկ ֆերմա ստեղծենք, ծիծաղում են` էլ ուրիշ կով պահող չկա՞ : Կփորձենք կաթը հանձնել կամ պանիր սարքել: Համացանցում գտնում եմ ինձ անհրաժեշտ տեղեկություններ: Դրսում այդպիսի ֆերմաներ շատ կան, եւ մարդիկ կարողանում են գործից գլուխ հանել: Ես էլ, երեւի, պիտի մայրիկիս ու պապիկիս համոզեմ»,- ոգեւորվեց Մանեն: Մութն ընկնում էր, պապը ուր որ է կովերին հանդից տուն կբերի: Հրաժեշտ տալիս նորից ասաց. «Ես իմ ֆերման կունենամ, կաշխատեմ, երեկոներն էլ մեր Ճամբարակը կնկարեմ…»: Հաջորդ այցիս նկարչական պիտույքներ կտանեմ Մանեի համար:
Ն.Հ.
