www.eter.am
ՀՈԳԵՎՈՐԱԿԱՆԻ ԿԱՐԻՔ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԻՇՏ ԷԼ ՈՒՆԻ
Օրեր առաջ Էջմիածնի Սբ.Գայանե եկեղեցում պատարագի ժամանակ Սուրբ սեղանի մոտ նկատեցի Տեր Կարապետ քահանային: Տեր Կարապետը նախկինում ծառայում էր Երեւանի Սբ.Սարգիս Զորավար եկեղեցում: Նա ծնողներիս պսակադրող քահանան է եղել,
մեր տանը տնօրհնեքի բազմաթիվ ծիսակատարություններ է կատարել: Քահանայի նրա համեստ կերպարն իմ հոգում տպավորվել է դեռ մանկության տարիներից: Տեր Կարապետի այցերը համեմված էին աստվածաշնչյան տարբեր պատմություններով ու խրատներով, որոնք ես ու եղբայրս միշտ մեծ ոգեւորությամբ էինք ունկնդրում: Մի քանի տարի Տեր Կարապետին չէի հանդիպել, եւ Սբ.Գայանե եկեղեցում նրան տեսնելը մեծ անակնկալ էր: Մոտեցա, զրուցեցինք, ու պատարագից հետո եկեղեցու բակում նստած մտածում էի` ինչքան կարեւոր է, որ հոգեւոր հովիվը սիրված, հարգված լինի ժողովրդի կողմից: Ցավոք, միշտ էլ եղել են եւ այսօր էլ մեր միջավայրում կան հոգեւորականներ, որոնք հեռու են մնում ժողովրդից, որոնց մարդիկ չեն վստահում, քահանան չի ճանաչում իր հոտի անդամներին, ժողովուրդը` իր հոգեւոր հովվին: Այնինչ, իմ կարծիքով, քահանան պիտի օգնի ու նպաստի, որ ժողովուրդը գա եկեղեցի, այնտեղ գտնի հույս ու մխիթարություն:
Սուրբ գիրք չենք կարդում կամ քիչ ենք կարդում, շատերիս համար պատարագի արարողակարգը ձանձրալի է, եւ այս ամենը, կարծում եմ, բավական մտահոգիչ է: Կենցաղային հոգսն այսօր այնքան առաջնային է, որ շատերս անգամ եկեղեցի գնալու ժամանակ չենք գտնում: Վերջին տարիներին ստեղծված եկեղեցական էլեկտրոնային կայքերը փոքրիշատե օգնում են այս բացը լրացնել: Բայց եկեղեցի գնալու հետ, կարծում եմ, կհամաձայնեք, ոչինչ չի համեմատվի: Հատկապես մեզ պես փոքր ազգերի համար կրոնը, հավատը ազգապահպան, միավորիչ նշանակություն ունի: Ուրախությամբ ուզում եմ նշել, որ վերջին տարիներին մատուռներ ու աղոթատեղիներ են կառուցվել զինված ուժերի մարտական հենակետերում, զորամասերում հոգեւոր ծառայողներ կան: Բանակում նրանց ներկայությունը չափազանց կարեւոր է:
Մեծագույն ցավ եմ ապրում, երբ մամուլում կամ առօրյա խոսակցությունների ժամանակ քննարկվում են այս կամ այն հոգեւորականի վարքին առնչվող տգեղ միջադեպեր: Եթե անգամ դրանք մասամբ են համապատասխանում իրականությանը, միեւնույն է, անում են իրենց գործը, պատճառ են դառնում, որ խզվի եկեղեցի-հասարակություն կապը: Իսկ երբ այդ կապը թուլանում է, իրենց գործն են սկսում անել զանազան աղանդները:
Մենք Էլ, անշուշտ, շատ հարցերում թերանում ենք, կամա-ակամա խախտում ընդունված կարգը: Շատ կանայք ու աղջիկներ եկեղեցի մտնելիս գլխաշոր չեն կրում, մոռանում են համեստ հագնվելու մասին: Ոմանք եկեղեցում կարող են հանգիստ ծամոն ծամել: Ինքս եմ մասնակցել պսակադրության մի արարողության, երբ քահանան ստիպված էր հրաժարվել պսակն օրհնելուց, քանի որ հարսնացուի զգեստը, մեղմ ասած, այնքան էլ համեստ չէր: Հարսնացուն ստիպված էր քողով ծածկվել: Նկատել եմ, որ եկեղեցական մեծ տոներից բացի մյուս դեպքերում պատարագին մասնակցում են հիմնականում ծերերը կամ միջին տարիքի մարդիկ, երիտասարդների հազվադեպ կարելի է հանդիպել: Բայց որքա¯ն երիտասարդներ են ներգրավված աղանդավորական տարբեր հոսանքներում: Մի առիթով թերթում էի աղանդավորական քարոզի համար նախատեսված բրոշյուրները: Դրանք այնքա¯ն գրավիչ են, գունեղ: Իսկ մեր շատ քաղաքացիներ դժգոհում են, որ պատարագիչների քարոզն անհասկանալի է:
Մեր եկեղեցիներում, ցավոք, նստելատեղերի պակաս է նկատվում: Շատերը, առողջական եւ այլ խնդիրներից ելնելով, չեն կարող երկար ոտքի վրա կանգնած մնալ, ուստի դժվարանում են մինչեւ վերջ մասնակցել պատարագին:
Հանգամանքների բերումով շատ եմ շրջագայում, եղել եմ մեր հանրապետության գրեթե բոլոր մարզերում: Գյուղական շատ վայրերում հոգեւորականների պակաս կա, մինչդեռ նրանց կարիքը հասարակությունը միշտ էլ ունի: Բազմաթիվ գյուղերում, անտառների մեջ պահպանվել են կիսախոնարհված եկեղեցիներ, որոնք հնարավոր է բարեկարգել, քահանա նշանակել, պատարագ մատուցել, նշել եկեղեցական տոները: Շատ գյուղերում մարդիկ իրենց ուժերով նորոգում են մատուռներն ու եկեղեցիները կամ նոր սրբատեղիներ են կառուցում, բայց այնտեղ հազվադեպ են արարողություններ կատարվում: Մտածում եմ` իսկ գուցե մեր երիտասարդ հոգեւորականնե՞ րը չեն համաձայնում հեռավոր գյուղերում ծառայել...
Ն.Հ.
ՄՇԱԿՈՒՅԹ
մեր տանը տնօրհնեքի բազմաթիվ ծիսակատարություններ է կատարել: Քահանայի նրա համեստ կերպարն իմ հոգում տպավորվել է դեռ մանկության տարիներից: Տեր Կարապետի այցերը համեմված էին աստվածաշնչյան տարբեր պատմություններով ու խրատներով, որոնք ես ու եղբայրս միշտ մեծ ոգեւորությամբ էինք ունկնդրում: Մի քանի տարի Տեր Կարապետին չէի հանդիպել, եւ Սբ.Գայանե եկեղեցում նրան տեսնելը մեծ անակնկալ էր: Մոտեցա, զրուցեցինք, ու պատարագից հետո եկեղեցու բակում նստած մտածում էի` ինչքան կարեւոր է, որ հոգեւոր հովիվը սիրված, հարգված լինի ժողովրդի կողմից: Ցավոք, միշտ էլ եղել են եւ այսօր էլ մեր միջավայրում կան հոգեւորականներ, որոնք հեռու են մնում ժողովրդից, որոնց մարդիկ չեն վստահում, քահանան չի ճանաչում իր հոտի անդամներին, ժողովուրդը` իր հոգեւոր հովվին: Այնինչ, իմ կարծիքով, քահանան պիտի օգնի ու նպաստի, որ ժողովուրդը գա եկեղեցի, այնտեղ գտնի հույս ու մխիթարություն:
Սուրբ գիրք չենք կարդում կամ քիչ ենք կարդում, շատերիս համար պատարագի արարողակարգը ձանձրալի է, եւ այս ամենը, կարծում եմ, բավական մտահոգիչ է: Կենցաղային հոգսն այսօր այնքան առաջնային է, որ շատերս անգամ եկեղեցի գնալու ժամանակ չենք գտնում: Վերջին տարիներին ստեղծված եկեղեցական էլեկտրոնային կայքերը փոքրիշատե օգնում են այս բացը լրացնել: Բայց եկեղեցի գնալու հետ, կարծում եմ, կհամաձայնեք, ոչինչ չի համեմատվի: Հատկապես մեզ պես փոքր ազգերի համար կրոնը, հավատը ազգապահպան, միավորիչ նշանակություն ունի: Ուրախությամբ ուզում եմ նշել, որ վերջին տարիներին մատուռներ ու աղոթատեղիներ են կառուցվել զինված ուժերի մարտական հենակետերում, զորամասերում հոգեւոր ծառայողներ կան: Բանակում նրանց ներկայությունը չափազանց կարեւոր է:
Մեծագույն ցավ եմ ապրում, երբ մամուլում կամ առօրյա խոսակցությունների ժամանակ քննարկվում են այս կամ այն հոգեւորականի վարքին առնչվող տգեղ միջադեպեր: Եթե անգամ դրանք մասամբ են համապատասխանում իրականությանը, միեւնույն է, անում են իրենց գործը, պատճառ են դառնում, որ խզվի եկեղեցի-հասարակություն կապը: Իսկ երբ այդ կապը թուլանում է, իրենց գործն են սկսում անել զանազան աղանդները:
Մենք Էլ, անշուշտ, շատ հարցերում թերանում ենք, կամա-ակամա խախտում ընդունված կարգը: Շատ կանայք ու աղջիկներ եկեղեցի մտնելիս գլխաշոր չեն կրում, մոռանում են համեստ հագնվելու մասին: Ոմանք եկեղեցում կարող են հանգիստ ծամոն ծամել: Ինքս եմ մասնակցել պսակադրության մի արարողության, երբ քահանան ստիպված էր հրաժարվել պսակն օրհնելուց, քանի որ հարսնացուի զգեստը, մեղմ ասած, այնքան էլ համեստ չէր: Հարսնացուն ստիպված էր քողով ծածկվել: Նկատել եմ, որ եկեղեցական մեծ տոներից բացի մյուս դեպքերում պատարագին մասնակցում են հիմնականում ծերերը կամ միջին տարիքի մարդիկ, երիտասարդների հազվադեպ կարելի է հանդիպել: Բայց որքա¯ն երիտասարդներ են ներգրավված աղանդավորական տարբեր հոսանքներում: Մի առիթով թերթում էի աղանդավորական քարոզի համար նախատեսված բրոշյուրները: Դրանք այնքա¯ն գրավիչ են, գունեղ: Իսկ մեր շատ քաղաքացիներ դժգոհում են, որ պատարագիչների քարոզն անհասկանալի է:
Մեր եկեղեցիներում, ցավոք, նստելատեղերի պակաս է նկատվում: Շատերը, առողջական եւ այլ խնդիրներից ելնելով, չեն կարող երկար ոտքի վրա կանգնած մնալ, ուստի դժվարանում են մինչեւ վերջ մասնակցել պատարագին:
Հանգամանքների բերումով շատ եմ շրջագայում, եղել եմ մեր հանրապետության գրեթե բոլոր մարզերում: Գյուղական շատ վայրերում հոգեւորականների պակաս կա, մինչդեռ նրանց կարիքը հասարակությունը միշտ էլ ունի: Բազմաթիվ գյուղերում, անտառների մեջ պահպանվել են կիսախոնարհված եկեղեցիներ, որոնք հնարավոր է բարեկարգել, քահանա նշանակել, պատարագ մատուցել, նշել եկեղեցական տոները: Շատ գյուղերում մարդիկ իրենց ուժերով նորոգում են մատուռներն ու եկեղեցիները կամ նոր սրբատեղիներ են կառուցում, բայց այնտեղ հազվադեպ են արարողություններ կատարվում: Մտածում եմ` իսկ գուցե մեր երիտասարդ հոգեւորականնե՞ րը չեն համաձայնում հեռավոր գյուղերում ծառայել...
Ն.Հ.
Комментариев нет:
Отправить комментарий