#33 (899) 18.08.2011
«10 ՀԱՏԸ` ՀԱՐՅՈՒՐ ԴՐԱՄ»
Օգոստոսի 14-ին Հայ առաքելական եկեղեցին նշում էր Սուրբ Աստվածածնի վերափոխման տոնը, կամ ինչպես ժողովուրդն է սովոր ասել` Խաղողօրհնեքը: Ավանդույթի համաձայն`Բարդուղիմեոս առաքյալը, որ բացակայում էր Տիրամոր հուղարկավորությունից, վերադառնալով Երուսաղեմ` ցանկանում է վերջին անգամ տեսնել Աստվածամորը: Առաքյալները նրա խնդրանքով բացում են գերեզմանը, սակայն Սուրբ Կույսի մարմինն այնտեղ չի լինում. Հիսուս, իր խոստման համաձայն, երկինք էր փոխադրել Մարիամին: Առաքյալները որպես մխիթարություն Բարդուղիմեոսին են տալիս փայտի վրա դրոշմած Տիրամոր պատկերը: Նախքան նրա մահը Հովհաննեսը մի տախտակ է տալիս Աստվածածնին եւ խնդրում, որ իր պատկերը դրոշմի դրա վրա: Տիրամայրը վերցնում է տախտակը, խաչակնքում ու դնում երեսին, այնուհետեւ թրջում է արցունքներով ու խնդրում Աստծուց, որ այդ տախտակի միջոցով մարդիկ բժշկվեն իրենց ախտերից եւ զանազան հիվանդություններից: Ըստ Մովսես Խորենացու` այդ տախտակը բերվում է Հայաստան եւ զետեղվում Անձեւացյաց գավառի Դարբնոց կոչված վայրում, որտեղ հետագայում ի պատիվ Աստվածամոր եկեղեցի եւ կուսանոց է հիմնադրվում:
Ամեն տարվա պես այս տարի էլ խաղողօրհնեքին որոշեցի գնալ Նորքի բարձունքում գտնվող Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցի: Շատերն էին Նորք բարձրանում: Տրամադրությունն, ինչ խոսք, տոնական էր: Ճանապարհի մի հատվածում երթուղայինի վարորդն ասաց` Ժողովուրդ ջան, էս ա, սրանից էն կողմ ոտքով պիտի գնաք: Շատերը տխրեցին: Երթուղայինը կանգ առավ եկեղեցի շտապող մարդկանց բազմության, ավելի ճիշտ, շուկա հիշեցնող մի տարածության մեջ: Սկսեցինք քայլել արեւածաղկի կեղեւներով «օծված» փողոցով` «Լավ մատաղացու», «10 հատը` հարյուր դրամ», «Սիրուն սուվիներ, հիշատակ տարեք», «Թարմ պերաշկի» եւ այլ բացականչությունների ուղեկցությամբ: Մարդիկ կես ճանապարհից մոռանում էին` ուր եւ ինչի համար էին եկել: Ոմանք տոնի առիթով կերուխում էին սարքել հենց եկեղեցի տանող ճանապարհին: Եկեղեցու մոտակայքում հանդիպեցի մի խումբ ուխտավորների, որոնք իրենց մատաղացուն ձեռքներին այս ու այն կողմ ընկած քահանային էին փնտրում, ու նրանց հետեւից վազվզում էին մի խումբ անչափահասներ` որոշակի գումարի դիմաց աքլոր մորթելու իրենց պատրաստակամությունն ի ցույց դնելով. «Ծնված օրից մորթում եմ, մորքուր ջան, ընենց մորթեմ, որ…»: Ամենուր մուրացիկներ էին, որոնց այդ օրը բոլորն էլ սիրահոժար օգնում էին: Մոմավաճառից տեղեկացա, որ` էնտեղ մի տեղ` ծառերի տակ, քահանան խաղողօրհնեքի արարողություն է կատարում: Պայուսակիցս հանեցի օրհնելու տարած խաղողի ողկույզը ու շարժվեցի մատնանշված կողմը: Մեծ սեղանի շուրջը, որտեղ քահանան օրհնում էր մատաղի աղն ու խաղողի ողկույզները, հրմշտոց էր: Երբ փորձում էի մոմ վառել, ինձ թվաց, թե մի ահռելի կրակի մեջ եմ նետվելու: Մոմակալները, հասկանալի պատճառներով, եկեղեցու բակում էին դրված, բայց այնքան անհարմար տեղում, որ մոմը պետք է նետեիր ընդհանուր կրակի մեջ. արեւի ու քամու տակ կրակն ուժգնանում, այրում էր միանգամից բոլոր մոմերն ու մի մեծ խարույկ սարքում...
Տուն եկա հակասական զգացումներով: Երբ խոսում-պատմում էի տպավորություններիս մասին, մեծերն ասացին, որ նախկինում, երբ եկեղեցին դեռ նորոգ ու բարեկարգ չէր, հավատավորները ուխտի էին գնում գիշերով, ամբողջ ճանապարհն անցնում էին ոտքով, ծնկաչոք աղոթում էին...
Այսօր տոնական օրերին, անկասկած, ավելի շատ մարդիկ են գնում եկեղեցի, եւ հաճախ կարգուկանոն հաստատելու համար հարկ է լինում ոստիկանության աշխատողների միջամտությունը, բայց ծնկաչոք աղոթող ուխտավորները շատ ավելի քիչ են: Գերակշռում են խաղողի օրհնած ողկույզները րոպե առաջ տուն հասցնել ցանկացողներն ու դրանով իրենց հոգու պարտքը կատարած համարողները:
Ն.Հ.
Комментариев нет:
Отправить комментарий